Selecteer de tekst die je wilt vertalen en kies 'Vertalen'. Kies vervolgens de gewenste taal. Je kunt de vertaalde tekst beluisteren of lezen.

Acute tubulusnecrose

Laatste update, 11 april 2018

Acute tubulusnecrose (ATN) is een plotselinge en ernstige beschadiging van de nierbuisjes. Daardoor werken de nieren ineens heel slecht.

In het kort

  • Bij acute tubulusnecrose (ATN) zijn de nierbuisjes beschadigd
  • Vaak komt ATN voor bij mensen die al op de IC liggen voor een andere ziekte
  • ATN geeft meestal acute nierschade
  • Als behandeling krijg je misschien dialyse op de IC
  • Na een tijdje herstellen de nieren zich meestal weer

Bij acute tubulusnecrose (ATN) gaat er iets mis met de nierbuisjes (tubuli). Nierbuisjes regelen de samenstelling van de urine. Bij gezonde nieren halen de nierbuisjes water, zout en andere nuttige stoffen uit de voorurine en geven dit terug aan het bloed.

Cellen die afsterven heet necrose. Omdat dit plotseling (acuut) gebeurt, heet de aandoening acute tubulusnecrose (ATN).

Nierfilter
Nierfilter

Wat gebeurt er in het lichaam bij ATN?

Nierbuisjes kunnen makkelijk beschadigen. Bijvoorbeeld door zuurstofgebrek of schadelijke stoffen. Nierbuisjes bestaan uit cellen. Bij beschadigde nierbuisjes sterven de cellen af. De nierbuisjes raken verstopt door de dode cellen. Ook bloedvaten die naar de nierbuisjes toe lopen, raken vernauwd. Daardoor kan het lichaam bijna geen urine meer aanmaken. In het ergste geval lukt dat helemaal niet meer.

ATN komt vooral voor bij mensen die al ernstig ziek zijn door een andere oorzaak. Vaak gaat het om mensen die op de intensive care liggen met sepsis (bloedvergiftiging) of na een grote en ingewikkelde operatie.

Acute nierschade door ATN

ATN is de meest voorkomende oorzaak van acute nierschade. Het is goed te behandelen. Meestal herstellen de nieren zich weer. Dit komt doordat de nierbuisjes zich steeds vernieuwen. De beschadigde en afgestorven cellen worden vervangen door nieuwe. De klachten zijn dan binnen een paar weken verdwenen.

Chronische nierschade door ATN

De nieren kunnen ook blijvend beschadigd zijn. Dan is chronische nierschade ontstaan. Maar dit komt niet veel voor. Het overkomt ongeveer 1 op de 7 patiënten met ATN.

Oorzaak van acute tubulusnecrose

Je kunt ATN krijgen door:

  • shock: een plotseling sterk dalende bloeddruk
  • sepsis (bloedvergiftiging): een heel heftige reactie van je lichaam op een infectie
  • pancreatitis: ernstige ontsteking van de alvleesklier
  • ernstige complicaties (problemen) na een operatie
  • bepaalde medicijnen, zoals antibiotica of chemotherapie
  • contrastvloeistof
  • plotselinge afbraak van heel veel spiercellen: dit gebeurt als je veel bloed verliest
  • plotselinge afbraak van heel veel rode bloedcellen: dit gebeurt na een verkeerde bloedtransfusie, bij malaria of na een slangenbeet

Symptomen van acute tubulusnecrose

De belangrijkste symptomen van ATN zijn:

  • weinig plassen
  • veel vocht vasthouden (oedeem), dit merk je bijvoorbeeld aan opgezwollen voeten, benen of ogen
  • urine met een bruinrode kleur, omdat er bloed in de urine zit

Behandeling van acute tubulusnecrose

De meeste mensen die ATN krijgen, liggen al op de intensive care. Ze zijn al ernstig ziek. ATN komt daar dan nog bij. Daardoor worden ze nog zieker. Hun leven kan zelfs in gevaar zijn. De artsen proberen hun leven te redden. En verdere schade aan de nieren en andere organen te voorkomen.

Op de intensive care krijg je dialyse of continue veno-veneuze hemofiltratie (CCVH). Dit zijn allebei behandelingen die de taken van de nieren (gedeeltelijk) overnemen. Dialyse helpt ook om het overtollige vocht kwijt te raken. Anders kunnen er problemen met hart en longen ontstaan.

Ondertussen loopt de behandeling van de oorspronkelijke ziekte ook door. Dat is de ziekte waardoor je op de intensive care terecht bent gekomen.

ATN komt ook wel voor bij mensen die minder ziek zijn. Dan is het verloop van de ziekte minder heftig, en is opname op de intensive care soms niet nodig. Dit hangt af van de oorzaak, de onderzoeken en de behandeling.

Meestal herstellen de nieren zich weer. Dat kan een aantal weken duren. De behandeling is nodig tot de nieren voldoende hersteld zijn.

Gevolgen van acute tubulusnecrose

Als je ATN krijgt, ben je waarschijnlijk al ernstig ziek. Door de ATN word je plotseling nog zieker. Soms moet je wekenlang op de intensive care blijven. Deze periode kan erg heftig zijn, zowel voor jou als voor jouw naasten. Het is maar afwachten of alles weer goed komt. Als dat zo is, heb je tijd nodig om te herstellen en bij te komen van deze moeilijke tijd.

Toch hoeven de gevolgen niet ernstig te zijn. De meeste mensen genezen weer. En houden geen blijvende nierschade over aan deze periode. Bij een enkeling gebeurt dat wel. Die moet dan verder leven als nierpatiënt.

Leven met nierschade na ATN & ervaringen delen

Blijvende nierschade kan veel gevolgen hebben voor je dagelijks leven. Misschien heb je last van bepaalde klachten of vind je het moeilijk om te gaan met de onzekerheid. Op nieren.nl vind je veel informatie over leven met nierproblemen. Bijvoorbeeld over relaties, hobby’s, werk en studie.

Ook kan het prettig zijn om ervaringen uit te wisselen met andere nierpatiënten of naasten. Zij begrijpen hoe het is om een nierziekte te hebben. Misschien hebben ze ook al ervaringen met een behandeling. Dan kunnen ze jou vertellen hoe zij dit hebben ervaren.

  • praat of lees mee in onze online gespreksgroepen
  • via Personen kun je op zoek gaan naar mensen die nierschade hebben door dezelfde oorzaak

Onze deskundigen dragen bij aan betrouwbare informatie.

Casper Franssen, nefroloog

Frank van der Sande, nefroloog

Waarom werken we samen met deskundigen?