Stap naar betere behandeling nierfilterontsteking

Ontsteking van de nierfiltertjes (glomerulonefritis) speelt een belangrijke rol bij het ontstaan van veel nierziekten en kan leiden tot een onomkeerbaar verlies van nierfunctie. Al 50 jaar krijgen mensen met glomerulonefritis medicijnen die het afweersysteem in het hele lichaam onderdrukken; die behandeling levert veel bijwerkingen op. Bovendien vertraagt hierdoor de verergering van nierschade wel, maar stopt die niet. Een behandeling die specifieker, effectiever en zonder bijwerkingen nierfilterontsteking aanpakt, zou veel extra kwaliteit van leven opleveren voor patiënten. Daarom gaf de Nierstichting subsidie aan een onderzoeksproject van prof. dr. Roland Brock (Radboudumc Nijmegen).

Moleculaire vrachtwagens

Het wetenschapsteam onder leiding van Brock ontdekte een stukje eiwit (het hLF-peptide) dat kan binnendringen in cellen van het nierfilter, en dat ook alléén daar doet. Brock: "Zie het als moleculaire vrachtwagens die allerlei materialen de cel in kunnen brengen. Tijdens ons onderzoek stuitten we op een eiwit dat specifiek naar de glomeruli (filterunits) in de nier gaat, en de rest van het lichaam links laat liggen. We weten ook waarom: in die glomeruli zitten specifieke receptoren, die werken als selectieve aanlegsteigers voor die moleculaire vrachtwagens."

Veilig

Het hLF-peptide, afkomstig van een lichaamseigen eiwit, kan misschien ook doelgericht medicijnen afleveren aan ontstoken nierfiltercellen. Brock liet zien dat het hLF-peptide onder andere bepaalde stukjes genetisch materiaal, namelijk mRNA, kan afleveren aan een specifieke nierfiltercelreceptor. mRNA's zijn tijdelijke 'bouwtekeningen' die een cel nodig heeft om specifieke eiwitten te maken; mRNA is veelbelovend als therapie. Het lichaam breekt mRNA na gebruik af zonder dat het DNA in de cel verandert; dat maakt mRNA bijzonder veilig.

Vervolgonderzoek

In een vervolgproject waarvoor de Nierstichting wederom subsidie heeft toegekend, gaat Brock met zijn team onderzoeken of het hLF-peptide geschikt is om een specifiek mRNA af te leveren in nierfiltercellen: namelijk mRNA voor de productie van ontstekingsremmende eiwitten. De onderzoekers zullen verschillende mRNA's testen, en daarmee verschillende eiwitten waarvan bekend is dat ze een belangrijke rol spelen bij de ontsteking van niercellen. Ze hopen daarmee een baanbrekende nieuwe behandeling te vinden voor mensen met nierfilterontsteking.

Springplank

Tijdens het eerste onderzoek kreeg het onderzoeksteam ideeën om de innovatie vaart te geven in de vorm van een bedrijf. De Venture Challenge, een landelijke competitie onder startende bedrijfjes in de levenswetenschappen, bleek de ideale springplank om die innovatieve ideeën om te zetten in een rendabel bedrijf: Mercurna. Die bedrijfsmatige aanpak werd beloond: eerder dit jaar werd Mercurna uitgeroepen tot winnaar van de Venture Challenge.

Echte prijs voor nierpatiënten

"Gesteund door de positieve uitkomst van de Venture Challenge gaan we nu voor de echte prijs: het eerste precisiemedicijn voor nierpatiënten", aldus algemeen directeur van Mercurna, Sander van Asbeck. "Aan het innovatieve karakter van de achterliggende technologie kleven ontwikkelrisico’s, maar het is tegelijkertijd de beste kanshebber om echt het verschil te maken voor nierpatiënten. Dat is iets waar we al lang van dromen."

Verder lezen

• Nieuwsbericht van Venture Challenge
• Meer over Mercurna 
• Meer over het eerste onderzoek, en meer over het vervolg.