Meer aandacht nodig voor chronische nierschade

Chronische nierschade is een van de grote chronische aandoeningen en is wereldwijd een groeiend probleem, met een enorme impact voor patiënt én maatschappij. Annemiek Dorgelo (programmamanager Preventie, Nierstichting): “De prognose is dat chronische nierschade in 2040 wereldwijd doodsoorzaak nummer 5 zal worden. Als er niets wordt gedaan om deze toename een halt toe te roepen, zal dit een gigantische impact hebben op de maatschappij zowel qua ziektelast als kwaliteit van leven.” Die ziektelast wordt niet alleen veroorzaakt door nierfalen, maar ook door mildere stadia van nierschade. Deze milde stadia worden al geassocieerd met een 2 tot 4 keer vergrote kans op hart- en vaatziekten en een verminderde levensverwachting van 7 tot 12 jaar. “Een groot deel van dit groeiende probleem is te voorkomen door onderliggende risicofactoren aan te pakken, zoals diabetes, hoge bloeddruk en obesitas. Daarnaast kan met behandeling in een vroeg stadium verergering worden tegengegaan en hart- en nierfalen helpen voorkomen.”

Nieuw perspectief op niergezondheid nodig 
Gezien deze alarmerende cijfers en het feit dat verergering van nierschade vaak voorkomen kan worden, zou je verwachten dat chronische nierschade als een serieus probleem voor de volksgezondheid wordt gezien. Nederlanders zijn zich echter in het algemeen niet bewust van het belang van gezonde nieren. Dorgelo licht dit toe: “Verschillende kwalitatieve onderzoeken laten zien dat de kennis over nierziekten zich vaak beperkt tot dialyse en transplantatie. In plaats van een veelvoorkomende chronische ziekte zoals diabetes, wordt het vaak gezien als een onvermijdelijk gevolg van veroudering. Of van een ernstige ziekte die maar bij een klein aantal mensen voorkomt. Met andere woorden een aandoening waar je zelf geen invloed op hebt en maar relevant is voor een kleine groep mensen. We horen dit zelfs van risicopatiënten en sommige zorgprofessionals.“
De Nierstichting vindt het nodig om op een andere manier te kijken: van een focus op alleen nierfalen (complicatie op lange termijn) naar het belang van niergezondheid voor iedereen. Chronische nierschade kan iedereen raken en is een groot probleem in de Nederlandse bevolking, net als diabetes en hart- en vaatziekten.

De Nierstichting kijkt hierbij ook naar haar eigen rol: “De afgelopen jaren waren onze publiekscampagnes vooral gericht op het vergroten van kennis over het effect van nierfalen en op het overbrengen van de impact van een behandeling als dialyse. Inmiddels zijn we van mening dat het tijd is voor meer aandacht voor chronische nierschade, het behouden van gezonde nieren én wat je daar zelf aan kunt doen.” In het artikel in Nature Reviews Nephrology pleit Annemiek voor een integrale aanpak om het grote publiek bewust te maken van het belang van een goede niergezondheid: “Iedereen kan wat doen: de burger zelf natuurlijk, patiënten, maar ook de nefroloog, cardioloog, huisarts, diabetesverpleegkundige of de GGD-medewerker.”

Een aanpak op verschillende niveaus 
Een gecombineerde aanpak is nodig op verschillende niveaus, zoals massamediale campagnes, (politieke) lobby, maar ook aandacht in de eerstelijnszorg en in de wijk. Bijvoorbeeld, eerstelijnszorgprofessionals spelen een belangrijke rol bij bewustwording van risicogroepen en het algemeen publiek over chronische nierschade. Kennisuitwisseling tussen huisartsen en nefrologen en de ontwikkeling van educatieve materialen kunnen helpen om hen in deze rol te ondersteunen. “Daarnaast zijn initiatieven dichtbij de burger, zoals buurtcentra, essentieel om mensen te helpen hun nieren gezond te houden. Chronische nierschade en het belang van gezonde nieren zouden moeten worden opgenomen in lokale gezondheid en preventieprojecten van bijvoorbeeld de GGD en andere lokale gezondheidsinitiatieven die gericht zijn op het bevorderen van een gezonde leefstijl en het voorkomen van chronische ziekten.”

Kortom: een aanpak op verschillende niveaus, met de betrokkenheid van professionals in de nierzorg, patiënten en hun omgeving, zorgverleners en belangenorganisaties, zou de kennis over en het begrip van chronische nierschade moeten verbeteren. Op die manier kunnen we chronische nierschade aanpakken en de gezondheid van de nieren verbeteren. 

Verder lezen
Een serie artikelen over het onderwerp ‘Betere zorg voor nieren’ is te vinden op de website van Nature. Ook het artikel van Annemiek Dorgelo, programmamanager Preventie bij de Nierstichting en Tom Oostrom, directeur Nierstichting, is hierop te lezen (Engels).